SALMAN: MARKETLERE ÖZEL ÜRETİLEN ÜRÜNLERE DİKKAT EDİN

Başkan Salman “Yanıltıcı reklam, eksik bilgilendirme veya aldatma nedeniyle mağdur olan tüketici; ayıplı mal hükümlerine göre ürünün iadesini, bedel indirimi veya ücretsiz değişimi talep edebilir. Fahiş fiyat veya stokçuluk durumunda firmalara idari para cezaları uygulanır. Ayrıca tüketici, tazminat davası açabilir. Eğer ürün sağlığa zarar vermişse üretici ve satıcı hakkında ceza davası açılabilir.” MARKETLERE ÖZEL ÜRETİLEN ÜRÜNLERE DİKKAT EDİN Bazı ürünlerin bir mağazada oldukça uygun fiyata diğer mağazada ise yüksek fiyata satılmasının bir başka nedeni ise ‘özel üretim’ olması olabiliyor. ‘Private label’ yani market markalı ürünler yasal olarak üretiliyor. Bu ürünler genellikle büyük zincir marketlerin kendi markasıyla, anlaşmalı üreticiler tarafından üretiliyor ve daha uygun fiyatlarla satılıyor. Salman  “Ancak tüketici sağlığına zarar verecek hammadde kullanılması, taklit veya tağşiş ürünler, gramaj noksanlıkları yasaktır ve ciddi cezai yaptırımlar gerektirir. Aynı markanın aynı ambalajla farklı kalite seviyelerinde ürün üretmesi ise tüketiciyi aldatma suçu kapsamına girer. Ürünün içeriği ve kalitesi etikette açıkça belirtilmek zorundadır. Bu şeffaflık sağlanmadığı takdirde üretici firmalara ağır yaptırımlar uygulanır” dedi. -- Bir ürünün üretiminde kullanılan hammaddelerin kalitesi, fiyatı doğrudan etkiler. Düşük kaliteli ya da merdiven altı üretim ürünleri, daha düşük maliyetle üretildiği için ucuz olabilir. Ancak bu durum tüketici sağlığı açısından ciddi riskler taşır. Bebek ürünleri gibi hassas ürünlerde kullanılan malzemenin niteliği, kalınlığı, hacmi ve içeriği mutlaka etikette belirtilmelidir. -- Bazı ürünlerde gramaj oyunları yapılabilmektedir. Örneğin 5 kiloluk olarak satılan bir deterjanın gerçekte 4 kilo 900 gram çıkması veya ambalaj darasının hesaba katılmaması gibi durumlar sıkça yaşanır. Bu uygulamalar mevzuata aykırıdır ve ciddi cezalar gerektirir. Bu konuda yeni bir düzenleme hazırlığı yapılıyor, yakında yayımlanacaktır. Türkiye’de serbest piyasa ekonomisi var, yani devlet her fiyatı doğrudan belirlemez. Ancak bu denetimsiz bir piyasa anlamına gelmez. Ticaret Bakanlığı ve bağlı birimleri tarafından; etiket ve kasa fiyatı denetimleri, fahiş fiyat ve stokçuluk denetimleri (özellikle temel gıda ve temizlik ürünlerinde), taklit ve tağşiş ürünlerin tespiti (Tarım ve Orman Bakanlığı sorumluluğunda) gibi düzenli kontroller yapılıyor. Ancak mevcut denetimler yeterli değil. Burada esas ihtiyaç ticari ahlakın güçlendirilmesidir. TÜKETİCİLER NE YAPABİLİR? “Ne yazık ki Türkiye’de rant hırsı çoğu zaman ticari ahlakın önüne geçiyor. Eski yıllarda olduğu gibi, ürünlerin satış fiyatının belirlenmesinde meslek odalarının belirlediği sabit bir oran uygulanmalı ve bu oran yerel yönetimler tarafından denetlenmeli. 1970’li ve 80’li yıllarda bu tür düzenlemeler mevcuttu” diyen Aziz Koçal tüketicilerin yapabileceklerini ise şöyle sıraladı: “ALO 175 Tüketici Hattı, CİMER, Haksız Fiyat Artışı Bildir mobil uygulaması üzerinden şikâyetlerini iletebilirler. Raf-kasa fiyat farkı, gramaj hilesi veya etiket yanıltmaları nedeniyle ekonomik kayıp yaşayan tüketiciler, Tüketici Hakem Heyetlerine başvurabilirler.”